Jak firma przeprowadza zwolnienia grupowe oraz jakie są koszty?

Zwolnienia grupowe to hasło, które budzi negatywne emocje zarówno w środowisku pracodawców, jak i pracowników. Jest to działanie, które niekiedy okazuje się konieczne do uratowania sytuacji finansowej w przedsiębiorstwie. Należy jednak uważać na to, jak ten proces zostanie przeprowadzony, ponieważ może nieść on za sobą niekorzystne konsekwencje.

Współczesny rynek pracy wymaga szybkiego dostosowania się do warunków na nim panujących. Utracony kontrakt lub kryzys ekonomiczny może spowodować sytuację, kiedy zwolnienia grupowe będą potrzebne. W poniższym artykule przedstawione zostaną informacje na temat tego, jak przeprowadzić takie zwolnienia, jakie koszty one generują oraz co zrobić, żeby ich uniknąć.

Czym są zwolnienia grupowe?

Przepisy opisujące zwolnienia grupowe zawarte są w Kodeksie Pracy oraz Ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. To na tych dwóch dokumentach należy opierać swoją wiedzę na temat tej formy rozwiązywania umów z pracownikami. Określają one wszystkie obowiązki, które muszą zostać spełnione przy korzystaniu ze zwolnień grupowych. Znajdziemy tam również listę osób, które są chronione prawnie i nie mogą zostać zwolnione w ramach grupowych zwolnień.
Przepisy regulują, kiedy zwolnienia grupowe stają się nimi w świetle prawa. Warunki, jakie muszą zostać spełnione to:

• zatrudnianie minimum 20 pracowników,
• zwolnienie w ciągu 30 dni minimum:

a) 10 pracowników (gdy zatrudnienie nie przekracza 100 osób),
b) 10% pracowników (gdy zatrudnienie mieści się w przedziale 100-300 osób),
c) 30 pracowników (gdy zatrudnienie przekracza 300 osób).

Co ważne, do stanu osobowego nie wliczają się pracownicy tymczasowi oraz inne osoby świadczące pracę w ramach innych niż stosunek pracy. Trzeba zwracać na to szczególną uwagę, ponieważ powyższe zasady regulują stan zatrudnienia co do jednej osoby, dlatego trzeba pilnować każdej osoby wykonującej pracę w przedsiębiorstwie.

Kiedy zwolnienia grupowe są zasadne?

Pracodawca w momencie przeprowadzania zwolnień grupowych musi wziąć pod uwagę dwie rzeczy. Pierwsza kwestia to fakt, że rozwiązanie umowy musi nastąpić z przyczyn niedotyczących pracownika, czyli odpowiedzialną stroną jest firma. Powodem mogą być zmiany organizacyjne lub problemy finansowe. Drugą kwestią jest dobór osób wytypowanych do zwolnienia. W tym miejscu ustawodawca nie daje dowolności. Pracodawca musi zastosować obiektywne kryteria zwolnień grupowych, takie jak długość stosunku pracy, wykształcenie oraz doświadczenie pracownika lub inne dowody potwierdzające szczególną wartość danej osoby dla przedsiębiorstwa.

To nie wszystkie obowiązki, które musi spełnić pracodawca w ramach zwolnień grupowych. Pierwszym krokiem jest podjęcie rozmów ze związkami zawodowymi na temat tego, jak powinno przebiegać zwolnienie grupowe. Plan powinien jasno określać, ile osób i w jakim terminie zostanie zwolnionych. Tutaj również ustala się kryteria, którymi będzie kierował się pracodawca. Przed zwolnieniami grupowymi należy również zgłosić ten fakt do urzędu pracy. Po osiągnięciu porozumienia (lub jego braku) ze związkami zawodowymi pracodawca przedstawia wnioski także urzędowi. Do rozwiązania umów może dojść nie wcześniej niż 30 dni od złożenia takiego zawiadomienia. Jak widać, proces ten nie jest szybki, a cała sprawa może się przeciągać miesiącami przed podjęciem faktycznego działania.

Odprawa za zwolnienia grupowe: jak ją wyliczyć?

Pracownikom przysługuje odprawa za zwolnienia grupowe. Jak wyliczyć taką kwotę do wypłaty? Schemat wyliczania odprawy nie jest ciężki, a przepisy w tej kwestii są jasne. Pierwszym punktem jest próg maksymalny, jaki może zostać wypłacony zwalnianemu. Jest to piętnastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Chroni to pracodawcę przed wypłacaniem wysokich kwot w razie zwolnień grupowych.

Przysługujące pracownikom odprawy prezentują się następująco:

•  jednomiesięczne wynagrodzenie (w przypadku zatrudnienia krótszego niż dwa lata),
• dwumiesięczne wynagrodzenie (zatrudnienie od dwóch do ośmiu lat),
• trzymiesięczne wynagrodzenie (zatrudnienie od ponad ośmiu lat).

Ważne jest to, że staż pracy liczony jest od daty zawarcia pierwszej umowy. Chronieni są w takim wypadku pracownicy, którzy mieli przerwy w zatrudnieniu oraz nie pracowali na pełny etat, ponieważ nie bierze się tego pod uwagę.

Powyższe zasady dość jasno wskazują jakie warunki muszą być spełnione do wypłaty odprawy. Zwolnienia grupowe powodują, że pracownicy są szczególnie chronieni przed niekorzystnymi konsekwencjami utraty pracy, a co za tym idzie, jest to kosztowne dla pracodawcy. Ostatecznie pracownicy mogą również wnosić o wypłatę odszkodowania, które będzie jeszcze wyższe niż odprawa. Przedsiębiorstwo w takim wypadku musi również zadbać o wyrejestrowanie wszystkich osób objętych zwolnieniami z ubezpieczenia w ZUS.

Kogo można zwolnić?

Nie każda osoba świadcząca usługi dla przedsiębiorstwa może zostać zwolniona w ramach zwolnień grupowych. Przepisy chronią różne grupy przed widmem zwolnienia, a są to między innymi:

• kobiety w ciąży i przebywających na urlopie macierzyńskim,
• osoby w okresie przedemerytalnym,
• osoby wezwane do pełnienia służby wojskowej,
• osoby na stanowiskach związkowych lub pełniących funkcję inspektora pracy.

Osoby, które są objęte ochroną, nie mogą zostać zwolnione, ale pracodawca ma prawo obniżyć im wynagrodzenie oraz zmienić stanowisko pracy. Czasami jest to korzystniejsze rozwiązanie, które pozwala zoptymalizować koszty.

Warto jednak pamiętać, że osoby, których nie można zwolnić w trakcie zwolnień grupowych, nie są chronione w przypadku ogłoszenia upadłości przez przedsiębiorstwo.

W takim wypadku cała załoga może dostać wypowiedzenia, a wypłata odpraw będzie uzależniona od sytuacji finansowej ustalonej przez syndyka. Również przebywanie na urlopie wypoczynkowym lub wychowawczym uniemożliwia złożenia wypowiedzenia takiej osobie w tym czasie, chyba, że dopuściła się ona ciężkiego naruszenia obowiązków.

Jak uniknąć zwolnień grupowych?

Zwolnienia grupowe są problematyczne dla pracodawców. Starają się ich unikać, żeby oszczędzić sobie kosztów oraz czasu związanego, chociażby z negocjacjami ze związkami zawodowymi. Możliwe jest kilka rozwiązań odpowiadających na pytanie, jak uniknąć zwolnień grupowych. Pierwszy sposób to dokładne uwzględnianie w wypowiedzeniu z czyjej inicjatywy nastąpiło zwolnienie. Ustrzeże to przedsiębiorcę przed wypłacaniem odprawy osobom, które same zdecydowały się rozstać z pracodawcą. Drugim sposobem jest planowanie zwolnień w dłuższym okresie czasu, żeby nie przekroczyć limitów dla zwolnień grupowych. W tym wypadku proces będzie trwał dłużej, ale może przynieść korzyści finansowe.

Każdy pracodawca, który planuje zwolnienia grupowe, powinien dokładnie je przemyśleć. Dobrym rozwiązaniem wydaje się przeanalizowanie tematu przez specjalistów, którzy pomogą wybrać optymalną drogę i wspomogą cały proces zwolnienia grupowego. W FA Partners specjalizujemy się w doradztwie firmom.  Zanim podejmiesz jakiekolwiek kroki, które przyniosą daleko idące konsekwencje, skontaktuj się z nami. Chętnie przyjrzymy się sytuacji Twojej firmy i doradzimy optymalny sposób działania.

Potrzebujesz więcej informacji w sprawie zwolnień? Zapraszamy do kontaktu: